Pęcherzyki na ustach - czy to opryszczka?

Przeczytasz w: 3 min.

Pęcherzyki na ustach - dlaczego się pojawiają?

Usta, a w szczególności czerwień wargowa, pokryte są wielowarstwowym nabłonkiem, który pełni m.in. rolę swoistej bariery ochronnej. Pomimo tego, pozostają bardzo delikatne i wyjątkowo wrażliwe na szereg podrażnień. Nietrudno więc o ich przesuszenie, spierzchnięcie, pękanie, czy inne mikrourazy.

Wśród dość powszechnych zmian w obrębie warg wymienić można pęcherzyki na ustach, czyli niewielkie wykwity wyniesione ponad powierzchnię zdrowej tkanki. Zazwyczaj różnią się między sobą wielkością, kształtem i zabarwieniem. Potrafią występować pojedynczo lub w większych skupiskach. Mogą być wypełnione przezroczystym płynem surowiczym, ale również ropną lub krwistą treścią. Niezależnie od czynnika wywołującego, przebieg może być różny - objawy mogą ustępować samoistnie bez pozostawiania śladów lub po pęknięciu przeistoczyć się w nadżerkę bądź owrzodzenie (pokryte następnie strupkiem).

Pęcherzyk na ustach może pojawić się u każdego, bez względu na wiek, czy płeć. Powstaje z reguły na skutek:

• nadmiernej ekspozycji na słońce,
• oparzenia o różnym podłożu, np. termicznym lub chemicznym,
• ciągłego przygryzania i oblizywania warg,
• mechanicznego uszkodzenia ust,
• niedoborów witamin i mikroelementów,
• niekorzystnego oddziaływania wiatru i mrozu,
• zabiegów kosmetycznych w obrębie ust,
• ingerencji dentystycznych.

Pęcherzyki na ustach a opryszczka wargowa

Pęcherzyki na ustach należą do grupy kluczowych symptomów wskazujących na pojawienie się opryszczki wargowej, jednej z najbardziej rozpowszechnionych chorób zakaźnych manifestujących swoją obecność w obrębie ust. Charakterystyczne wykwity towarzyszące schorzeniu są następstwem zainfekowania wspomnianym wirusem opryszczki pospolitej (łac. Herpes simplex virus), a dokładnie jednym z dwóch spokrewnionych ze sobą typów: HSV-1 lub HSV-2.

Do występowania zmian w okolicy czerwieni wargowej przyczynia się w większości przypadków HSV-1. Wspólną cechą obu typów patogenu jest zdolność do wywoływania zakażenia latentnego, co oznacza, że po pierwszym przeniknięciu do organizmu wirus pozostaje w nim na stałe. Umiejscawia się w komórkach zwojów nerwowych, tkwi tam w stanie uśpienia i uaktywnia się pod wpływem sprzyjających warunków, które związane są przede wszystkim z obniżeniem odporności.

Wśród czynników, które mogą aktywować wirusa HSV można wymienić m.in.:

• zmienne warunki atmosferyczne,
• intensywne promieniowanie UV,
• osłabienie organizmu,
• silny i permanentny stres,
• źle zbilansowaną dietę i niedożywienie,
• ciągłe zmęczenie,
• urazy warg o zróżnicowanym podłożu,
• pojawienie się miesiączki,
• interwencję chirurgiczną i stomatologiczną,
• przegrzanie lub przemarznięcie,
• stosowanie niektórych leków, w tym glikokortykosteroidów.

Wirusa opryszczki nie da się całkowicie pozbyć, dlatego osoba, która choć raz miała do czynienia z opryszczką wargową, musi się liczyć z nawrotami choroby.

Jak rozpoznać pęcherzyk na ustach związany z infekcją HSV? Przyjmuje on postać powierzchownych zmian zapalnych, które na początku występują w formie mniejszych zmian rumieniowych, a z czasem zlewają się w jeden wykwit. Uwidacznia się on najczęściej na granicy ust i skóry , przekraczając niekiedy granicę rąbka czerwieni wargowej. Jest wyraźnie odgraniczony od zdrowej tkanki.. Wraz z rozwojem choroby wypełnia się treścią surowiczą, a następnie często ropną, a po pęknięciu stopniowo zmienia formę (z wytworzeniem strupów), aż do całkowitego ustąpienia zmian.

Co towarzyszy pęcherzykom na ustach?

W przypadku opryszczki wargowej pęcherzyk na ustach nie jest jedynym charakterystycznym objawem. Warto znać wszelkie sygnały zwiastujące nadejście zakażenia wirusem HSV i oznaki towarzyszące dolegliwości, gdyż wczesne rozpoznanie choroby daje szansę na odpowiednio szybkie wdrożenie skutecznego leczenia. Terapia nie zlikwiduje obecności wirusa w organizmie, ale pomoże złagodzić uciążliwe symptomy, skrócić czas trwania schorzenia, a nawet powstrzymać rozwój samego pęcherzyka.

Niezwykle istotne z punktu widzenia rozpoczęcia kuracji jest pierwsze stadium opryszczki wargowej (faza prodromalna), w którym zakażony odczuwa dyskomfort w obrębie ust objawiający się:

• mrowieniem,
• swędzeniem,
• napięciem skóry wokół warg,
• pieczeniem,
• szczypaniem,
• kłuciem,
• dolegliwościami bólowymi.

Na tym etapie może się również ujawnić niewielkie zaczerwienie w postaci plamki na ustach. To właśnie w tym miejscu zazwyczaj rozwija się wykwit, który z drobnych pęcherzyków przeistacza się w większe skupisko pęcherzyków na wardze. W jego wnętrzu, w wyniku aktywnej replikacji wirusa, pojawia się przezroczysty płyn. Po pewnym czasie zmiana pęka, wydzielina stopniowo wycieka, a w miejscu pęcherzyka mogą powstać nadżerki oraz owrzodzenia. W kolejnej fazie następuje osuszanie wykwitu i formowanie się brunatnego strupka. Tym samym rozpoczyna się proces gojenia rany. Jeśli zakażona osoba powstrzyma się przed zrywaniem strupka, w niedługim czasie dochodzi do całkowitego ustąpienia opryszczki wargowej, po której nie powinien pozostać trwały ślad.

Podczas wszystkich faz rozwoju opryszczki wargowej chory może odczuwać nieprzyjemny i narastający ból w obrębie wykwitów, który maleje wraz ze stopniowym gojeniem zmian.
W przebiegu nawrotowej opryszczki wargowej przeważnie nie ujawniają się dodatkowe objawy ogólnoustrojowe. Jednak ostra postać schorzenia może niekiedy prowadzić do gorączki, bólu mięśni, powiększonych węzłów chłonnych, czy ogólnego złego samopoczucia. Dodatkowo, dotykanie i rozdrapywanie zmian może skutkować wtórnym zakażeniem bakteryjnym i objawiać się ropną wydzieliną z pęcherza. W razie wystąpienia wymienionych symptomów należy skonsultować się z lekarzem.

Czy opryszczka wargowa jest groźna?

Pęcherzyk na wardze sam w sobie nie jest groźny, jednak nieleczona lub źle pielęgnowana opryszczka wargowa może prowadzić do niebezpiecznych dla zdrowia powikłań. Po pierwsze należy pamiętać o tym, aby pod żadnym pozorem nie przebijać, ani nie uszkadzać chorobowych wykwitów, gdyż w płynie surowiczym znajduje się najwyższe stężenie wirusów HSV. Nie dość, że można w ten sposób zarazić innych, to istnieje wysokie ryzyko przeniesienia patogenu w różne miejsca na ciele oraz dodatkowego zainfekowania zmiany bakteriami lub grzybami.

W wyniku zaniedbania opryszczki wargowej może dojść m.in. do:

• opryszczkowego zapalenia spojówek i rogówki oka, co może skutkować pogorszeniem widzenia, a nawet utratą wzroku,
• opryszczki w nosie,
• opryszczkowego zapalenia jamy ustnej, z bolesnymi nadżerkami w jamie ustnej,
• zanokcicy opryszczkowej, czyli zakażenia wału paznokciowego,
• opryszczki skóry,
• opryszczkowego zapalenia mózgu,
• opryszczki narządów płciowych,
• zakażeń narządowych - opryszczki uogólnionej lub, na przykład zapalenia przełyku, co zdarza się głównie u osób z poważnymi zaburzeniami odporności.

Warto również pamiętać o tym, że wirus opryszczki pospolitej jest bardzo niebezpieczny dla kobiet w ciąży, szczególnie tych, które wcześniej nie chorowały na opryszczkę wargową. Zakażenie HSV może bowiem prowadzić do poronienia, czy wad płodu. Szczególną ostrożność powinny także zachować osoby zarażone wirusem HIV i cierpiące na AZS (atopowe zapalenie skóry), gdyż w przypadku współistnienia tych chorób zarażenie wirusem opryszczki potrafi mieć ciężki przebieg i skończyć się poważnymi powikłaniami.
Opryszczki wargowej nigdy nie należy bagatelizować. Należy ją skutecznie leczyć i zapobiegać nawrotom.

Powiązane artykuły:

Zobacz jak działa wirus HSV >>

Pieczenie ust - czy to opryszczka? Przyczyny >>

Co może wywołać opryszczkę >>

Autor: Marta Roszkowska
Konsultacja merytoryczna: lekarz Olga Krupa

Bibliografia:

1. Figlerowicz M.: Najczęstsze postacie kliniczne zakażeń wywołanych przez wirusy z rodziny Herpesviridae, Przeg. Lek. 2006.
2. A. Lesiak, J. Narbutt, Kompleksowe leczenie opryszczki wargowej, „Forum Dermatologicum” 2017 (3).
3. Górska R.: Choroby błony śluzowej jamy ustnej. Med Tour Press, Otwock 2007.
4. Majewska A., Romejko-Wolniewicz E., Zaręba-Szczudlik J., Łuczak M., Młynarczyk G.: Wirus opryszczki pospolitej typu 1, epidemiologia i udział wirusa w zakażeniach narządów płciowych, Borgis - Nowa Medycyna 1/2011, s. 16-19.
5. Knypl K.: Zakażenie wirusem opryszczki zwykłej u dorosłych, Borgis - Medycyna Rodzinna 3-4/2002.
6. Cieśluk B., Majewska A.: Wirus opryszczki pospolitej typu I (HSV-1) – epidemiologia i kliniczne postacie nietypowych zakażeń, Zakażenia. 2006.
7. Górka E., Młynarczyk-Bonikowska B., Machura P., Majewska A., Dzieciątkowski T., Młynarczyk G., Malejczyk M., Majewski S.: Występowanie wirusów opryszczki typu 1 i 2 w zmianach skórnych i śluzówkowych u chorych z podejrzeniem opryszczki narządów płciowych, MED. DOŚW. MIKROBIOL., 2016, 68: 57 – 62.
   Opis meta description: Pęcherzyki na ustach są jednym z najbardziej charakterystycznych objawów opryszczki wargowej. Sprawdź, jak je rozpoznać i odróżnić od innym zmian.