Fazy opryszczki wargowej - jak przebiega i ile trwa?

Przeczytasz w: 5 min.

Fazy opryszczki wargowej

Opryszczka wargowa, nazywana potocznie zimnem, jest niezwykle powszechną dolegliwością, przez co zyskała miano opryszczki pospolitej. To choroba zakaźna znana z uciążliwych i nieestetycznych wykwitów skórnych pojawiających się najczęściej w okolicy czerwieni wargowej, wywoływana przez wirusy opryszczki zwykłej (łac. Herpes simplex virus) typu 1 (HSV-1) i typu 2 (HSV-2).

Szacuje się, że nosicielami wirusa opryszczki HSV-1 jest ponad 90% dorosłej populacji. Do zakażenia pierwotnego dochodzi przeważnie we wczesnym dzieciństwie, jednak opryszczką zakazić może się każdy, bez względu na wiek. Istotny jest fakt, że po pierwszym zarażeniu się wirusem HSV, pozostaje on w ludzkim organizmie na stałe.

Opryszczka wargowa ma charakter przewlekły i nawrotowy, rozwijający się w wyniku reaktywacji zakażenia latentnego. Ma tendencję do występowania nawet kilka razy w roku. Warto, więc wiedzieć, jak wyglądają początkowe objawy oraz poszczególne fazy rozwoju opryszczki, które różnią się między sobą głównie zmianą wyglądu pęcherzyków. Dzięki temu można nie tylko zastosować odpowiednią kurację, ale również zidentyfikować właściwy moment na jej wdrożenie, co może w znacznym stopniu zapobiec rozwojowi schorzenia.

W większości przypadków miejscowe zaczerwienienie ust oraz specyficzne uczucie swędzenia, pieczenia i napięcia wokół warg mogą być oznaką pierwszej fazy opryszczki. Już na tym etapie dobrze jest sięgnąć po odpowiednie preparaty na opryszczkę i zahamować proces tworzenia się pęcherzyków.

Etapy opryszczki wargowej

Poszczególne stadia opryszczki pozwalają na wyodrębnienie czterech charakterystycznych grup symptomów.

Należą do nich:

• faza I – nazywana jest stopniem prodromalnym. Towarzyszą jej uciążliwy świąd, pieczenie, przeczulica, kłucie, mrowienie, ból okolic ust, uczucie napięcia skóry wokół warg i czerwony odczyn widoczny na ustach. Podjęcie odpowiedniego leczenia na tym etapie rozwoju schorzenia, może zapobiec tworzeniu się pęcherzyków;
• faza II – charakteryzuje się nasileniem objawów stanu zapalnego, mocniejszym zaczerwienieniem skóry, lekką opuchlizną, nieprzyjemnymi dolegliwościami bólowymi, dyskomfortem i powiększaniem plamki na ustach. W tym stadium ujawniają się skupiska niewielkich pęcherzyków wypełnionych płynem surowiczym z aktywnymi wirusami;
• faza III – objawia się wyraźnie powiększonym i nabrzmiałym pęcherzykiem (lub skupiskiem pęcherzyków, które mogą zlać się w jeden wykwit), z którego z biegiem czasu zaczyna sączyć się płyn. W wyniku pękania zmian powstają płytkie, zaczerwienione nadżerki, a niekiedy owrzodzenia. Ten etap dolegliwości może być bardzo bolesny. Należy unikać dotykania opryszczki i bliskiego kontaktu z innymi osobami;
• faza IV – polega na wysychaniu wykwitów i tworzeniu się w miejscu pęcherzyków suchych strupków o brunatnym zabarwieniu. W tym czasie może pojawić się lekkie krwawienie i swędzenie. Rana zaczyna się goić, zmiany ustępują całkowicie, a wirus przechodzi w stan uśpienia. W tym stadium warto powstrzymać się przed zrywaniem strupków, gdyż z jednej strony może to prowadzić do znacznego bólu, a z drugiej wydłużać proces gojenia.

Powyższe objawy opryszczki w różnych fazach rozwoju pojawiają się głównie na skórze i błonach śluzowych okolicy ust. Zdecydowanie rzadziej zmiany ujawniają się na nosie, czy na podbródku.

Jak długo rozwija się opryszczka? Okres wylęgania wirusa HSV wynosi średnio 1 do 26 dni, najczęściej około tygodnia. Czas upływający od zakażenia do wystąpienia pierwszych symptomów choroby trwa mniej więcej od 2 do 7 dni.

Ile dni trwa opryszczka?

O tym, ile trwa opryszczka wargowa, decyduje najczęściej charakter zakażenia (pierwotny lub nawrotowy), a ponadto wiek, stan zdrowia, czy indywidualne predyspozycje zainfekowanej osoby.

Pierwotne zakażenie wirusem opryszczki zwykle ma dość ostry przebieg, a zmiany utrzymują się nawet przez około 2-3 tygodnie. Postać nawrotowa przyjmuje z reguły łagodniejszą formę, objawy są aktywne przez około 7-12 dni, a choroba manifestuje swoją obecność przez wszystkie wymienione wyżej fazy opryszczki.

Najczęściej, od pojawienia się pierwszych symptomów:

• po 2-3 dniach występują widoczne zmiany,
• w ciągu 5-6 dni wirus namnaża się w wykwitach,
• po ok. 7-10 dniach następuje pękanie pęcherzyków,
• po 10-12 dniach opryszczka znika bez pozostawiania śladów.

Niektóre osoby nie odczuwają wstępnego etapu opryszczki, a część zakażonych przechodzi schorzenie bezobjawowo. Częstotliwość nawrotów u każdego może być inna i uzależniona jest przede wszystkim od kondycji układu odpornościowego i występowania czynników ryzyka.

Dobra wiadomość jest taka, że czas trwania opryszczki można skrócić, szczególnie jeśli potrafimy rozpoznać stadium prodromalne. Leczenie warto rozpocząć jak najszybciej, jeszcze przed wystąpieniem pierwszych wykwitów.

Szybka reakcja może nie tylko ograniczyć liczbę dni walki z chorobą i długość gojenia się ran, ale tak naprawdę całkowicie zapobiec pojawieniu się bolesnych pęcherzyków. Zadanie ułatwia powszechna dostępność leków na opryszczkę, które możemy kupić w aptece bez recepty. Występują one zarówno w formie plastrów, kremów, maści, balsamów, żeli, jak i doustnych tabletek na opryszczkę. Jedną z najpopularniejszych substancji aktywnych, które hamują namnażanie się wirusów opryszczki i łagodzą objawy schorzenia, jest acyklowir.

Czy opryszczka jest zaraźliwa?

Wiele osób zastanawia się nad tym, czy opryszczka wargowa jest zaraźliwa. Niestety, jest to choroba zakaźna, przenosi się drogą kropelkową i każdy może się nią zarazić. Do zakażenia najczęściej dochodzi w wyniku bezpośredniego kontaktu z zainfekowaną osobą, w szczególności z jej śliną lub poprzez dotknięcie pęcherzyka, rany, czy wydzieliny pochodzącej ze zmiany.

Wirus rozprzestrzenia się także poprzez korzystanie wspólnie z zakażonym z tych samych przedmiotów codziennego użytku, np. naczyń, sztućców, ręczników, czy kosmetyków. Wirusem HSV można się także zarazić od nosiciela, którego schorzenie jest w stadium bezobjawowym.

W jakiej fazie opryszczka zaraża najczęściej? Najbardziej zakaźny jest płyn surowiczy z pęcherzyków, gdyż w nim odbywa się intensywna replikacja patogenu. Największą ostrożność należy więc zachować w drugiej i trzeciej fazie opryszczki, kiedy to dochodzi do aktywnego rozrostu wykwitów, a następnie do ich pękania i wysięku wydzieliny.

Aby skutecznie zapobiegać rozprzestrzenianiu się wirusa HSV, warto jednak powstrzymać się przed dotykiem, pocałunkami, czy dzieleniem się naczyniami i przedmiotami higieny osobistej, od momentu wystąpienia pierwszych symptomów, aż do całkowitego zagojenia się zmian. Warto przy tym pamiętać, że kolejna zarażona osoba staje się nosicielem wirusa do końca życia, a całkowite wyleczenie opryszczki nie jest możliwe.

Powiązane artykuły:

Co może wywołać opryszczkę >>

Pieczenie ust - czy to opryszczka? Przyczyny >>

Pęcherzyki na ustach - czy to opryszczka? >>

Autor: Marta Roszkowska,
Konsultacja merytoryczna: lekarz Olga Krupa

Bibliografia:
1. A. Lesiak, J. Narbutt, Kompleksowe leczenie opryszczki wargowej, „Forum Dermatologicum” 2017 (3).
2. Figlerowicz M.: Najczęstsze postacie kliniczne zakażeń wywołanych przez wirusy z rodziny Herpesviridae, Przeg. Lek. 2006.
3. Knypl K.: Zakażenie wirusem opryszczki zwykłej u dorosłych, Borgis - Medycyna Rodzinna 3-4/2002.
4. Cieśluk B., Majewska A.: Wirus opryszczki pospolitej typu I (HSV-1) – epidemiologia i kliniczne postacie nietypowych zakażeń, Zakażenia. 2006.
5. Górka E., Młynarczyk-Bonikowska B., Machura P., Majewska A., Dzieciątkowski T., Młynarczyk G., Malejczyk M., Majewski S.: Występowanie wirusów opryszczki typu 1 i 2 w zmianach skórnych i śluzówkowych u chorych z podejrzeniem opryszczki narządów płciowych, MED. DOŚW. MIKROBIOL., 2016, 68: 57 – 62.
6. Majewska A., Romejko-Wolniewicz E., Zaręba-Szczudlik J., Łuczak M., Młynarczyk G.: Wirus opryszczki pospolitej typu 1, epidemiologia i udział wirusa w zakażeniach narządów płciowych, Borgis - Nowa Medycyna 1/2011, s. 16-19.
7. Żaba R.: Opryszczka, półpasiec, ospa wietrzna, wydawnictwo Termedia, Poznań 2011, rozdział III.